ႏ်ဴကလီယားအေရးစာခ်ဳပ္ အီရန္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ႀကိဳဆို
ရန္ ႏ်ဴကလီးယားအေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ကမၻာ့အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ အထင္ကရ သေဘာတူစာခ်ဳပ ္လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့တဲ့အေပၚမွာ အီရန္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ႀကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါဟာ အီရန္ရဲ႕ ႏ်ဴကလီယား အႏုျမဴစြမ္းအင္ပိုင္ဆုိင္ခြင့္ကို အသိအမွတ္ ျပဳမႈ၊ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေတြ အဆံုးသတ္ႏိုင္မယ့္ အစပ်ိဳးလုပ္ေဆာင္ခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ သူတို႔က ဆိုပါတယ္။
တနဂၤေႏြေန႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမိန္႔ခြန္းအတြင္း အီရန္သမၼတ Hassan Rouhani က ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ တနဂၤေႏြေန႔ အေစာပိုင္းက ညိႇႏိႈင္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ ဒီ ၾကားကာလ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ အီရန္ရဲ႕ ယူေရနီယံသန္႔စင္ခြင့္ကို လက္ခံလိုက္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ယူေရနီယံ သန္႔စင္မႈေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္လို႔လည္း အီရန္က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစၥေရးနဲ႔ အေနာက္အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အီရန္အေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့အဆင့္အထိ ယူေရနီယံ သန္႔စင္မႈေတြ လုပ္သြားႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး စိုးရိမ္ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂၽြန္ကယ္ရီကေတာ့ အေမရိကန္ အပါအ၀င္ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ ၆ ခုနဲ႔ အီရန္ႏိုင္ငံတို႔ၾကား ေနာက္ဆံုး သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အီရန္ဘက္က အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို လက္မခံပါဘူး။ အခု သေဘာတူညီခ်က္ထဲမွာ အီရန္အေနနဲ႔ ယူေရနီယံသန္႔စင္ခြင့္ရွိတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာမထားဘူးလို႔ မစၥတာကယ္ရီက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာခဲ့တာပါ။
အခုရယူခဲ့တဲ့ ေျခာက္လတာ သေဘာတူညီခ်က္အရ အီရန္အေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီယား လက္နက္ ထုတ္လုပ္ႏုိင္တဲ့အဆင့္ကေန အေတာ္ႀကီး အလွမ္းေ၀းသြားေစဖို႔ သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယံေတြကို ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေလွ်ာ့ခ်ပစ္လိုက္ရမွာျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း သန္႔စင္မႈေတြကိုလည္း ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္အထိပဲ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာ့ႏိုင္ငံႀကီးေတြနဲ႔ အီရန္ႏိုင္ငံတို႔ၾကား အခုလို ႏ်ဴကလီယား သေဘာတူညီ ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အစၥေရးနဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံတို႔က အျပင္းအထန္ တုံ႔ျပန္ေဝဖန္လိုက္ပါတယ္။ တနဂၤေႏြေန႔ အေစာပိုင္း ဂ်နီဗာ-သေဘာတူညီခ်က္အရ အီရန္ႏိုင္ငံဟာ သူ႔ရဲ႕ယူေရနီယံ သန္႔စင္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ရမွာ ျဖစ္သလို အႏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို တည္ေဆာက္မႈကိုလည္း ရပ္ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အီရန္ရဲ႕ ယူေရနီယံသန္႔စင္မႈကတဆင့္ ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္လာမွာကို အစၥေရးနဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံေတြက အေစာပိုင္း မွာကတည္းက ၿခိမ္းေျခာက္မႈတခုအေနနဲ႔ စုိးရိမ္လာခဲ့ၾကတာပါ။
အီရန္ဘက္ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ႏ်ဴကလီယားအစီအစဥ္ဟာ ၿငိိမ္းခ်မ္းစြာ အသုံးျပဳဖို႔ အတြက္ျဖစ္တယ္လို႔ တုံ႔ျပန္လိုက္ပါတယ္။ အီရန္ရဲ႕ လိုက္ေလွ်ာခ်က္ေတြကို တုံ႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ အေမရိကန္အပါအဝင္ ကမၻာ့အင္အားႀကီး (၅) ႏိုင္ငံက အီရန္အေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္ထားတဲ့ အစိတ္အပိုင္းအခ်ဳိ႕ကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ပါတယ္။
ဒီ ဂ်နီဗာ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ သမိုင္းတြင္တဲ့အမွားျဖစ္ၿပီး ကမၻာႀကီးကို ပိုၿပီး အႏၱရာယ္မ်ားလာေအာင္ လုပ္လိုက္သလုိျဖစ္တယ္လို႔ အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ (ဘန္ဂ်မင္ နယ္တန္ညာဟူး)က သူ႔အစိုးရအဖြဲ႔ကို ေျပာပါတယ္။
အစၥေရးတို႔ဘက္ကေတာ့ အီရန္အေပၚ ပိုၿပီးအေရးယူ ပိတ္ဆို႔ေစလိုၿပီး အီရန္-ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္ကို လုံး၀ဖ်က္သိမ္းေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အီရန္နဲ႔ ကမၻာ့အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြၾကား အၿပီးသတ္ သေဘာတူညီခ်က္မရခင္ စေနေန႔တုန္းက ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား၊ ကာတာ၊ ကူဝိတ္ ႏိုင္ငံတို႔ရဲ႕ အစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြ သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။
တနဂၤေႏြေန႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမိန္႔ခြန္းအတြင္း အီရန္သမၼတ Hassan Rouhani က ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ တနဂၤေႏြေန႔ အေစာပိုင္းက ညိႇႏိႈင္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ ဒီ ၾကားကာလ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ အီရန္ရဲ႕ ယူေရနီယံသန္႔စင္ခြင့္ကို လက္ခံလိုက္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ယူေရနီယံ သန္႔စင္မႈေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္လို႔လည္း အီရန္က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစၥေရးနဲ႔ အေနာက္အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အီရန္အေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့အဆင့္အထိ ယူေရနီယံ သန္႔စင္မႈေတြ လုပ္သြားႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး စိုးရိမ္ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂၽြန္ကယ္ရီကေတာ့ အေမရိကန္ အပါအ၀င္ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ ၆ ခုနဲ႔ အီရန္ႏိုင္ငံတို႔ၾကား ေနာက္ဆံုး သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အီရန္ဘက္က အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို လက္မခံပါဘူး။ အခု သေဘာတူညီခ်က္ထဲမွာ အီရန္အေနနဲ႔ ယူေရနီယံသန္႔စင္ခြင့္ရွိတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာမထားဘူးလို႔ မစၥတာကယ္ရီက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာခဲ့တာပါ။
အခုရယူခဲ့တဲ့ ေျခာက္လတာ သေဘာတူညီခ်က္အရ အီရန္အေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီယား လက္နက္ ထုတ္လုပ္ႏုိင္တဲ့အဆင့္ကေန အေတာ္ႀကီး အလွမ္းေ၀းသြားေစဖို႔ သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယံေတြကို ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေလွ်ာ့ခ်ပစ္လိုက္ရမွာျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း သန္႔စင္မႈေတြကိုလည္း ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္အထိပဲ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာ့ႏိုင္ငံႀကီးေတြနဲ႔ အီရန္ႏိုင္ငံတို႔ၾကား အခုလို ႏ်ဴကလီယား သေဘာတူညီ ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အစၥေရးနဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံတို႔က အျပင္းအထန္ တုံ႔ျပန္ေဝဖန္လိုက္ပါတယ္။ တနဂၤေႏြေန႔ အေစာပိုင္း ဂ်နီဗာ-သေဘာတူညီခ်က္အရ အီရန္ႏိုင္ငံဟာ သူ႔ရဲ႕ယူေရနီယံ သန္႔စင္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ရမွာ ျဖစ္သလို အႏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို တည္ေဆာက္မႈကိုလည္း ရပ္ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အီရန္ရဲ႕ ယူေရနီယံသန္႔စင္မႈကတဆင့္ ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္လာမွာကို အစၥေရးနဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံေတြက အေစာပိုင္း မွာကတည္းက ၿခိမ္းေျခာက္မႈတခုအေနနဲ႔ စုိးရိမ္လာခဲ့ၾကတာပါ။
အီရန္ဘက္ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ႏ်ဴကလီယားအစီအစဥ္ဟာ ၿငိိမ္းခ်မ္းစြာ အသုံးျပဳဖို႔ အတြက္ျဖစ္တယ္လို႔ တုံ႔ျပန္လိုက္ပါတယ္။ အီရန္ရဲ႕ လိုက္ေလွ်ာခ်က္ေတြကို တုံ႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ အေမရိကန္အပါအဝင္ ကမၻာ့အင္အားႀကီး (၅) ႏိုင္ငံက အီရန္အေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္ထားတဲ့ အစိတ္အပိုင္းအခ်ဳိ႕ကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ပါတယ္။
ဒီ ဂ်နီဗာ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ သမိုင္းတြင္တဲ့အမွားျဖစ္ၿပီး ကမၻာႀကီးကို ပိုၿပီး အႏၱရာယ္မ်ားလာေအာင္ လုပ္လိုက္သလုိျဖစ္တယ္လို႔ အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ (ဘန္ဂ်မင္ နယ္တန္ညာဟူး)က သူ႔အစိုးရအဖြဲ႔ကို ေျပာပါတယ္။
အစၥေရးတို႔ဘက္ကေတာ့ အီရန္အေပၚ ပိုၿပီးအေရးယူ ပိတ္ဆို႔ေစလိုၿပီး အီရန္-ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္ကို လုံး၀ဖ်က္သိမ္းေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အီရန္နဲ႔ ကမၻာ့အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြၾကား အၿပီးသတ္ သေဘာတူညီခ်က္မရခင္ စေနေန႔တုန္းက ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား၊ ကာတာ၊ ကူဝိတ္ ႏိုင္ငံတို႔ရဲ႕ အစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြ သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။
No comments:
Post a Comment